Ông bà ta có câu “Có thờ có thiêng – Có kiêng có lành”. Vậy nên, tiến hành cúng động thổ trước khi xây dựng là một việc rất quan trọng. Dù là công trình, cửa hàng hay nhà ở thì trước khi xây dựng, động đến đất đai đều cần có Lễ Động Thổ cúng thổ công. Vậy, lễ động thổ cần chuẩn bị và lưu ý những gì? Thực hiện cúng thổ công như thế nào? Bài viết sẽ cung cấp những thông tin chi tiết nhất để giúp bạn hiểu rõ hơn.
Cúng động thổ là gì? Ý nghĩa của lễ động thổ
Lễ cúng động thổ hay còn gọi là lễ cúng khởi công, là một nghi thức quan trọng để quá trình xây dựng diễn ra thuận lợi, hoàn chỉnh. Quan niệm duy tâm cho rằng trên mảnh đất sắp xây dựng nhà có thể là nơi cư ngụ của những vong linh đã khuất hoặc nơi đó trước đây là nơi thờ cúng, các đình, chùa,… Thế nên, lễ động thổ nhằm mục đích thông báo về việc sắp phải xây cất công trình trên khu đất đó. Để các vong linh vui vẻ và hoan hỷ chuyển sang nơi khác giúp cho việc thi công trở nên thuận lợi.
Do đó, gia chủ cần nắm rõ lễ động thổ hoặc cất nhà như thế nào là đúng với phong tục. Lễ động thổ gồm những gì để sắm lễ làm nhà suôn sẻ, gia đình có thể “an cư lập nghiệp”. Ngoài ra, theo tín ngưỡng người Việt, đất ở hay văn phòng, trường học, đường xá đều có thần thổ địa trông coi, trấn giữ. Vậy nên, khi có việc đụng chạm đến đất đai, nhà cửa, công trình như xây dựng, sửa sang, làm đường,… đều cần thông báo và cúng bái. Vì động đến thổ địa, long mạch nên phải dân cúng và khẩn cầu những vị thần đó mong họ phù hộ để việc xây dựng diễn ra suôn sẻ, cũng như có thể an cư, làm ăn phát đạt.
Nguồn gốc và tầm quan trọng của lễ cúng động thổ
Theo sách cổ Trung Hoa ghi chép, lễ động thổ đã có từ năm 113 trước Công Nguyên. Đó là vào năm Mậu Thìn, Hán Vũ Đế nhận thấy triều đình chỉ có tục tế Trời mà không có tế Đất. Thế nên, ông cho mời tất cả quan lại đến và tiến hành họp bàn việc tổ chức Lễ Hậu Thổ tạ ơn Thần Đất. Ngày xưa, lễ động thổ được cử hành vào ngày mùng 3 tết Nguyên Đán hằng năm.
Trong tín ngưỡng dân gian của người Đông Nam Á nói chung và người Việt Nam nói riêng, việc xây nhà là một việc vô cùng hệ trọng. Nếu muốn gia chủ được khoẻ mạnh, gặp nhiều may mắn trong công việc và cuộc sống, thì khi tiến hành xây nhà, nhất định phải tổ chức lễ động thổ đúng phong thủy.
Chuẩn bị và sắm sửa cho lễ cúng động thổ
Tuỳ theo phong tục của từng vùng miền mà lễ cúng thổ công sẽ khác nhau. Do đó, cách chuẩn bị mâm cỗ cúng thổ công cũng sẽ khác nhau. Tuy nhiên, các vật phẩm có bản cần có cho lễ động thổ bao gồm những lễ vật sau:
- Một bộ tam sinh bao gồm một miếng thịt luộc, một con tôm luộc và một quả trứng vịt luộc Một con gà luộc (Nên chọn gà trống, chân và mỏ đều vàng, mình vàng), một đĩa xôi hoặc bánh chưng.
- Một dĩa muối, một dĩa gạo, một ly nước trong, 3 ly nước trà, 3 ly rượu trắng, 1 bao thuốc.
- Năm lá trầu, năm quả cau hoặc 3 miếng trầu cau đã têm Một mâm ngũ quả, một bình hoa, hai cây đèn cầy.
- Một đĩa bánh kẹo + Giấy tiền vàng mã
- Ba hũ nhỏ đựng muối – gạo – nước
- Hương thắp cúng động thổ
Sắm lễ vật mâm cúng động thổ xây nhà, làm công trình
Chuẩn bị cho lễ động thổ xây nhà
Cúng động thổ là nghi lễ xuất phát từ tâm của gia chủ, nhưng theo kinh nghiệm từ xa xưa, lễ cúng thổ công không thể thiếu những lễ vật sau:
- Một con gà trống luộc (chọn gà trống tơ, mào đẹp, đỏ)
- Ba quả trứng gà, ba con tôm luộc
- Một miếng thịt lợn luộc
- Một chén muối và một chén gạo
- Ba chén nước trà và 1 chén rượu trắng
- Một mâm ngũ quả
- Một bình hoa cúc
- Hai cây đèn cầy
- Nhang, bánh kẹo và tiền vàng mã
- Một đĩa xôi và một nồi cháo trắng
Mâm cúng động thổ đầy đủ đúng phong tục gồm những gì?
Khi làm lễ động thổ trước khi khởi công xây dựng nhà máy, dự án công trình, nhà ở,… thường phải chuẩn bị mâm sắm lễ cúng động thổ xây nhà bao gồm:
- Một bộ tam sinh bao gồm một miếng thịt luộc, một con tôm luộc và một quả trứng vịt luộc
- Một con gà
- Một đĩa xôi hoặc bánh chưng
- Một đĩa muối
- Một bát gạo
- Một bát nước
- Nửa lít rượu trắng
- Bao thuốc, lạng chè
- Một bộ quần áo Quan
- Thần Linh, mũ, hia tất cả màu đỏ, kiếm trắng
- Một bộ đinh vàng hoa
- Năm lễ vàng tiền
- Năm cái oản đỏ
- Năm lá trầu, năm quả cau hoặc 3 miếng trầu cau đã têm
- Năm quả tròn (mâm ngũ quả cúng động thổ xây nhà, làm nhà bao gồm 5 loại trái cây cúng thổ công khác nhau tùy thuộc vào từng vùng miền)
- Hoa cúng thổ công gồm 9 bông hoa hồng đỏ
- Một đĩa muối gạo
- Ba hũ nhỏ đựng muối – gạo – nước
Ngoài ra, còn có những lễ vật khác như:
- Thuốc lá
- Bộ tam sên cúng động thổ
- Trà khô
- Quần áo quan thần linh, mũ, hài đỏ, kiếm màu trắng
- Bánh oản đỏ, chè ngọt
- Cau trầu
- Các hũ nhỏ đựng muối – gạo
Đối với lễ động thổ các công trình lớn như đường xá, cầu, trường học, bệnh viện,… thì các vật lễ trong mâm lễ thường đơn giản hơn nhưng lại tăng về số lượng. Thông thường, một mâm lễ cúng khởi công, động thổ công trình bao gồm:
- Mâm xôi lớn
- 1 – 2 con heo quay
- 1 tráp hoa quả
- 1 tráp bánh kẹo
- 1- 2 bình bông lớn
- Nhang, nến, hương
- Nước
- …
Hướng dẫn chi tiết cách cúng động thổ xây nhà, công trình
Sau khi đã chuẩn bị các lễ vật đầy đủ và bài cúng động thổ xây nhà, cũng như những lưu ý khi làm lễ động thổ. Bạn tiến hành các thủ tục làm lễ cúng theo trình tự, mục lục và cách thực hiện sau đây:
Bước 1: Chọn ngày lành, tháng tốt, giờ hoàng đạo
Có thể nói, việc chọn ngày tháng giờ vô cùng quan trọng trong lễ cúng động thổ xây nhà. Bởi điều này quyết định đến sự bình an và ổn định của ngôi nhà sau này. Theo tử vi, xem tuổi cất nóc, cất nhà khá quan trọng, ngày – tháng – năm – giờ tốt cần phải hợp với tuổi của gia chủ tức người đứng ra làm đại diện cho công trình thi công xây dựng (có thể mượn tuổi của người hợp tuổi).
Bước 2: Chuẩn bị, sắm lễ vật cho lễ cúng động thổ
Khi đã chọn được ngày, giờ, tháng tốt để làm lễ động thổ, sau đó là bước chuẩn bị sắm lễ vật khởi công xây dựng ở một cái mâm nhỏ. Đối với lễ động thổ cúng khởi công công trình, khởi công xây dựng nhà máy, dự án, xưởng: Sau khi dọn mặt bằng thì đặt mâm lễ cúng động thổ xây nhà trên một cái bàn con giữa khu đất làm lễ cúng đào móng nhà. Lễ cúng thường được cử hành vào buổi sáng.
Bước 3: Cách cúng động thổ xây nhà
- Đối với gia chủ
Trong ngày làm lễ động thổ, thời tiết phải trong lành.
- Gia chủ tiến hành sắp xếp, bày trí tất cả mâm cúng trên một cái bàn đặt giữa công trình
- Đốt 2 cây đèn cây lên và thắp 7 cây nhang đối với nam, 9 cây nhang đối với nữ
- Bắt đầu đọc bài văn khấn cúng thổ công
- Sau khi nghi lễ hoàn tất, gia chủ là người cầm cuốc bổ những nhát đầu tiên, trình với thổ thần xin phép động thổ
- Tiếp theo đó mới cho thợ đào
Lưu ý trước khi khấn, phải thắp nén nhang vái 4 phương 8 hướng rồi quay mặt vào mâm lễ mà khấn. Sau đó giới thiệu, mời chủ đầu tư tham dự lễ cúng.
- Đối với đơn vị thi công xây nhà
Sau khi gia chủ (chủ nhà hoặc chủ đầu tư) cúng lễ xong thì đơn vị thi công thực hiện nghi lễ như sau:
- Thắp nhang cúng và khấn giống như bên trên. Tuy nhiên, nhớ là “Ngoài việc khấn cúng thần đất, thần hoàng, thổ địa, thì khấn thêm tổ nghề (Lổ Ban) và cầu mong mọi việc tiến hành suôn sẻ”.
- Sau khi tàn nhang thì gia chủ đổ các chén nước, rượu ra công trình, đốt giấy tiền vàng mã và rải bánh, kẹo, gạo, muối ra công trình, cắm hoa cúng xuống công trình chứ không mang về nhà.
- Sau đó, chính tay gia chủ đặt viên gạch đầu tiên để khởi công xây dựng. Lưu ý là viên gạch phải đúng vị trí, khu vực và không thay đổi, di dời trong quá trình thi công xây nhà.
Bài văn cúng động thổ xây nhà mới, sửa nhà, xây công trình
Theo quan niệm truyền thống, văn hoá dân gian, dù là nhà ở, công trường, cửa hàng, hay bất cứ công trình nào, khi xây dựng động đến đất cát là động đến thổ địa. Do đó, phải làm lễ cúng khấn động thổ xây dựng. Bên cạnh chuẩn bị lễ vật dâng cúng còn phải cầu khẩn bằng bài cúng động thổ hay văn khấn động thổ. Bài văn khấn trong lễ cúng như sau:
“Nam mô a di Đà Phật! (đọc chậm rãi và trịnh trọng)
Nam mô a di Đà Phật! (đọc chậm rãi và trịnh trọng)
Nam mô a di Đà Phật! (đọc chậm rãi và trịnh trọng)
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần
Con kính lạy Quan Đương niên.
Con kính lạy các Tôn phần bản xứ Tín chủ (chúng) con là: …………
Tín chủ (chúng) con là:……………
Ngụ tại:……………………
Hôm nay là ngày… tháng….năm….. tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương, dâng lên trước án có lời thưa rằng: Hôm nay tín chủ con khởi tạo…. (nếu cất nóc thì đọc là cất nóc, nếu xây cổng thì đọc là xây cổng, nếu chuyển nhà thị đọc là chuyển nhà) ngôi đương cơ trụ trạch để làm nơi cư ngụ cho gia đình con cháu.
Nay chọn được ngày lành tháng tốt, kính cáo chư vị linh thần, cúi mong soi xét và cho phép được động thổ (hoặc cất nóc). Tín chủ con lòng thành lễ vật dâng lên trước án thành tâm kính mời: ngài Kim Niên Đường Thái tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài định phúc Táo quân, các ngài Địa chúa Long Mạch Tôn thần và tất cả các vị Thần linh cai quản trong khu vực này.
Cúi xin các Ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho chúng con được vạn sự tốt lành, công việc hanh thông, Chủ thợ được bình an, ngày tháng hưởng phần lợi lạc, âm phù dương trợ, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm. Tín chủ lại xin phổ cáo với các vị Tiền chủ, Hậu chủ và các vị Hương linh, cô hồn y thảo phụ mộc, phảng phất quanh khu vực này, xin mời các vị tới đây thụ hưởng vật, phù trì tín chủ, cũng như chủ thợ đôi bên khiến cho an lạc, công việc chóng thành, muôn sự như ý.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.”
Nhưng lưu ý khi làm lễ động thổ xây nhà, xây công trình
Khi xây nhà, ai cũng đều mông ngôi nhà xây xong sẽ mang lại sự bình an, sức khoẻ, tài vận, hoà khí tốt cho mọi người. Do đó khi thực hiện nghi lễ cúng động thổ thì gia chủ hoặc chủ đầu tư cần để ý cả việc chuẩn bị mâm cúng thật chu đáo, sắm lễ vật đầy đủ để dân thần linh, Thổ Địa, các vị cai quản mảnh đất sắp được xây dựng. Đặc biệt, mâm ngũ quả động thổ phải đủ 5 loại trái cây.
Ngoài ra, để lễ động thổ diễn ra như ý và không mang lại xui xẻo, gia chủ cũng cần lưu ý một vài điểm nhỏ như sau:
- Trang phục khi dự lễ cúng, tổ chức lễ phải chỉnh tề, nghiêm trang.
- Chọn ngày lành tháng tốt, giờ hoàng đạo hợp với gia chủ để cử hành lễ cúng.
- Người có năm tuổi xấu, rơi vào hai năm đại kỵ là Kim Lâu và Hoang Ốc không nên xây nhà. Nếu muốn phải mượn người có năm tuổi đẹp thay mặt.
- Sắm lễ cúng đầy đủ và phù hợp.
Ngày nay, rất ít người biết và nắm rõ về lễ cúng động thổ, nhất là những cặp vợ chồng trẻ lần đầu xây nhà chưa có kinh nghiệm. Bên cạnh, đó cũng có một số người chưa biết cách sắm sửa lễ vật phù hợp cũng như khó khăn khi thực hiện các bước của nghi thức cúng lễ. Do đó, việc chuẩn bị và sửa soạn lễ cúng thường bị bỏ qua hoặc nghi lễ động thổ không được tiến hành chỉn chủ và đúng cách. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về lễ cúng động thổ cũng như cách làm lễ đúng và chu đáo nhất trước khi khởi công xây dựng ngôi nhà của mình!
>>> XEM THÊM: Lộ giới là gì? Cách xác định lộ giới đường mới nhất 2021
